Scaled Agile Framework: SAFe, veilig of gedurfd?

De laatste tijd melden steeds meer Agile thought leaders van het eerste uur dat Agile als term maar eens moest worden opgeheven, zodat we ons weer met echte agility kunnen bezighouden. SAFe is het omgekeerde aan het doen; over de proces-en-framework as een stormachtige adoptie van Scaled Agile aan het voortstuwen.

Steeds meer grote bedrijven adopteren het framework van Dean Leffingwell en zijn crew. En ik moet zeggen dat ik nog steeds verdeeld ben over SAFe. In eerste instantie heb ik altijd iets tegen SAFe gehad, misschien wel als gevolg van de grootsheid en de gepretendeerde compleetheid van het framework, de gelijkenis met Rationial Unified Process (RUP) en Prince2 riep bij mij onmiddellijk weerstand op, omdat ik te vaak heb meegemaakt dat goede intenties en slimme frameworks in de handen van management teams verworden tot een herimplementatie van wat er al is, vaak met nieuwe, nog complexere structuren.

Waarom wel, vraag je je misschien af. In de implementatie van SAFe bij grote klanten heb ik de kracht van het framework gevonden en toegepast, en daarmee is mijn enthousiasme voor het framework weer gegroeid.

Op dit moment verzorg ik veel sessies voor management en teams op het gebied van SAFe. En met de focus op de juiste speerpunten, de eenvoud terugbrengend in de implementatie van het framework, zonder het framework daarmee eenvoudiger te maken, zie je organisaties of onderdelen ervan ineens omzwaaien. Men begint zich te gedragen als een agile bedrijfje, binnen het grotere bedrijf. En dat is waar ik het voor doe; 50-100 mensen die als programma beginnen, en zich her-inrichten om meer een startup te worden, die zo snel mogelijk waarde levert aan de markt, en zo snel mogelijk leert wat werkt en wat niet.

Er ontstaat ruimte voor ondernemerschap, durf en commitment. En dan kan er veel, heel veel. Uit de invoering van SAFe in zo’n 30 programma’s bij verschillende organisaties, waarbij hele succesvolle, middelmatige en regelrechte mislukkingen zijn opgetreden, hebben we een aantal patronen geabstraheerd. Deze kunnen het eenvoudigst worden weergegeven in figuur 1.

Bij een SAFe implementatie is het belangrijk te realiseren dat SAFe ontstaan is uit de best practices van honderden teams die allemaal tegen het schaalprobleem aanliepen. Concepten als System team, EPIC kanban, Release Train zijn concepten waarover de Agile community al lange tijd ervaringen deelt, en al deze zaken zijn allemaal binnen een bepaalde context ontstaan en succesvol geweest.

Het SAFe framework heeft een poging gedaan deze best practices in een framework te bundelen en verzamelen, zodat het breder toepasbaar is en gebruikt kan worden als referentie voor nieuwe implementaties. Dit leidt ook gelijk tot de slotsom dat het nooit een goed idee is om SAFe in zijn volledigheid te implementeren. Dat zal altijd met te weinig context, begrip en situationele toepassing zijn. Bij de start van een implementatie is de volwassenheid laag. Daarom is het belangrijk om niet te trachten het framework in zijn geheel of breed en diepgaand in te voeren.

De stelling hier, als organisatie ga je door ruwweg drie fasen: DOE, WORD en ZIJN.

In de DOE fase is de mechaniek belangrijk, en de eenvoud. Voor die fase zijn de vijf stappen zoals benoemd in figuur 1 in het midden. In de WORD fase gaan de teams en de programma’s leren hoe het is om een Agile Release Train te zijn, en wat er wel en niet werkt aan de mechanische elementen die ze toepassen.

Er worden variaties aangebracht en zaken eigen gemaakt. Dit is de middelste ring, waar typisch zaken als System Team, Release Management, Architectural Runway worden opgepakt en meegenomen. De omgeving is nu een aantal release train cycli verder, en het is niet langer een mechaniek waarop gevarieerd wordt. Het is een manier van denken en doen geworden die onbewust bekwaam is geworden.

We ZIJN nu Agile, op schaal. De overige zaken van het framework, zoals Leadership, Portfoliobesturing, Value Management, DevOps zijn nu zaken uit het framework die als bron zullen dienen voor het continuous improvement proces binnen de release train of het bedrijf daarboven. Als dat gebeurt, ZIJN we Agile op schaal, en wordt de buitenste ring van het plaatje gebruikt om zelf verder te verbeteren.

Verandering begint met kleine eenvoudige stappen. In dit geval vijf stappen.

Eenvoudig te volgen, met een groots effect. Happy Scaling! 🙂

Eelco Rustenburg is partner bij BlinkLane en Gladwell Academy. Eelco houdt zich vooral bezig met Agile/Scrum en SAFe. Hij is een van onze top performers op grootschalige events en trainingen. Na tien jaar in de IT te hebben gewerkt op vooral technische functies, heeft hij zijn ware passie, Agile in combinatie met Management coaching/consulting ontdekt.